(NXD) -
Mùa xuân đã đến. Năm nay, Xuân Giáp Thìn - 2024 đã gõ cửa bên thềm. Mùa xuân, mùa của yêu đương, mùa của đôi lứa, mùa đem lại hạnh phúc cho bao cặp trẻ đầy sức sống như cây cỏ hoa lá đang vươn mình để hút bầu không khí trong lành, để ngắm nhìn bầu trời xanh thẳm. Lớp trẻ ngày nay đang được sống trong thanh bình, trong vui vẻ thoải mái của một đất nước Thống nhất Độc lập Tự do và đã có một vị thế xứng đáng trên trường Quốc tế. Nhớ lại, cách đây tròn 60 năm, cũng Xuân Giáp Thìn, một mối tình đã nảy nở trong một Miền của đất nước còn tăm tối.
Anh, rất đẹp trai, trắng trẻo, khỏe mạnh, cao ráo. Anh sinh năm Thìn, Canh Thìn 1940. Chị, rất xinh gái, thùy mỵ, nết na. Họ yêu nhau thắm thiết vào đầu xuân Giáp Thìn - 1964. Đến giữa mùa xuân, ngày 21/4/1964 tức ngày 10 tháng 3 Giáp Thìn anh chị tổ chức lễ cưới. Vui vẻ, hạnh phúc bên nhau mới được 19 ngày thì Anh đã làm một việc động Trời, khiến anh chị phải xa lìa nhau mãi mãi...
Sau Hiệp định Genève 1954, Anh một mình từ Quảng Nam vào Sài Gòn sinh sống, làm thợ điện ở Nhà máy điện Chợ Quán và tham gia tổ chức Biệt động Sài Gòn, thuộc Đại đội Quyết tử cánh Tây Nam Sài Gòn.
Ngày 02/05/1964, Anh nhận nhiệm vụ từ tổ chức, cho đặt mìn ở cầu Công Lý nhằm tiêu diệt Phái đoàn quân sự chính trị cấp cao của Chính phủ Mỹ do Bộ trưởng Quốc phòng Robert McNamara dẫn đầu sang kiểm tra kế hoạch bình định miền Nam Việt Nam và hoạch định sách lược chiến tranh ở Việt Nam. Việc không thành, 22 giờ ngày 09/05/1964, Anh bị bắt, bị tra khảo rồi bị kết án tử hình.
Vui vẻ, hạnh phúc bên nhau mới được 19 ngày.
Trong tù, dù chịu nhiều cực hình tra tấn dã man của địch, Anh vẫn luôn luôn giữ vững khí tiết của người Cộng sản, bảo vệ cơ sở cách mạng và tìm cách vượt ngục để được tiếp tục chiến đấu. Nhiều lần anh đã nói thẳng vào mặt kẻ thù: “Còn giặc Mỹ, không ai có hạnh phúc cả”.
Trong lao tù, một nhà báo nước ngoài đến hỏi Anh:
- Ông McNamara ở tít nửa vòng trái đất, anh không quen biết, ông ta không làm gì hại anh sao anh lại định giết ông ta?
Anh dõng dạc trả lời:
- Ông ta là kẻ thù của đất nước chúng tôi, đem bom đạn đến giết đồng bào tôi, xâm lược nước tôi.
Nhà báo nước ngoài lại hỏi tiếp:
- Anh có hối tiếc khi làm việc dại dột này không? Anh có tiếc nuối tuổi thanh xuân của anh không?
- Tôi tiếc là không giết được ông ta.
Một ngày sau khi Anh bị bắt, địch bắt luôn vợ anh vào tù. Trong thời gian bị giam giữ, Chị biết chồng bị quân địch sử dụng nhiều phương thức moi thông tin để tìm ra tổ chức đứng phía sau. Hết tra tấn dã man rồi lại chuyển sang mua chuộc bằng những lời ngon ngọt, đem chuyện hạnh phúc gia đình, vợ mới cưới trẻ, xinh đẹp ra hòng làm nao núng trái tim anh. Rồi chúng lại quay sang dụ dỗ để Chị khuyên Anh quy hàng…
nhưng tất cả đều vô hiệu. Không tìm được chứng cứ liên quan, chúng đành phải thả Chị. Trước khi thả, chúng thử thách Chị một lần cuối:
- Trước đây mày chưa biết chồng mày làm gì, mày không có liên quan nên tao tha, nay biết chồng là Việt cộng là phản Quốc gia mày có còn thương yêu thằng Việt cộng nữa không?
Chị nhẹ nhàng trả lời:
- Tôi yêu anh ấy, và nay anh ấy đã là chồng tôi. Ở nhà dựa cha, lấy chồng dựa chồng. Cho dù anh ấy có bị tàn tật, gẫy chân gẫy tay, ốm đau bệnh tật tôi vẫn yêu thương chăm sóc anh ấy.
Khi trả lời câu này là lúc Chị đã biết Anh nhảy lầu để vượt ngục nên bị gẫy chân.
Xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại xứng đáng với sự hi sinh của bao thế hệ cha ông.
Trong khám, Chị được gặp những người bạn tù là chiến sĩ cách mạng. Nhờ họ, chị mới thực sự hiểu nhiệm vụ công tác của chồng và đồng đội, hiểu vì sao anh tham gia chiến đấu để giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Sau ngày chồng hy sinh, chị đã ra vùng tự do, đi theo Cách mạng, tiếp tục sự nghiệp của chồng cho đến cuối đời.
Biết tin Anh sẽ bị tử hình, nhóm Biệt đội du kích quân chống chế độ thân Mỹ tại Venezuela đã đề nghị trao đổi con tin là Đại tá Không quân Mỹ Michael Smolen bị họ bắt cóc ở thủ đô Caracat, và tuyên bố:
“Nếu ở Việt Nam xử bắn Anh thì ở Venezuela một giờ sau họ sẽ xử bắn Đại tá Smolen.”
Tuy hai bên đã có sự thỏa thuận, nhưng sau khi Michael Smolen vừa được tự do, Chính quyền Sài Gòn đã trơ trẽn lật lọng, xé bỏ thỏa thuận và đưa Anh đi xử bắn tại sân sau nhà lao Khám Chí Hòa lúc 9 giờ 45 phút ngày 15/10/1964, tức ngày 10 tháng 9 năm Giáp Thìn trước sự chứng kiến của nhiều phóng viên nước ngoài.
Tuy biết trước sẽ bị tử hình nhưng anh vẫn lạc quan, yêu đời. Tại pháp trường, Anh rất bình thản, chuẩn bị tinh thần để quyết chiến, quyết thắng với kẻ địch.
* Anh bước lên, nhức nhói chân đau,
Dáng hiên ngang vẫn ngẩng cao đầu
Quần áo trắng một màu tinh khiết
Thân gầy yếu mạnh hơn cái chết...
Anh bước tới mắt nhìn bình thản
Như chính Anh là người xử án.
Tại trường bắn, Ông Linh mục đến rửa tội cho Anh, Anh thẳng thừng từ chối “Tôi không có tội, kẻ có tội chính là bọn cướp nước và bọn bán nước. Kẻ có tội là bọn Mỹ - Ngụy, chúng mới là thủ phạm gây ra cảnh xóm làng tan nát, cảnh lầm than chết chóc, chia lìa xa cách”.
Khi địch bịt mắt anh, anh giật tấm băng đen rồi hét lên: “Không, phải để tôi nhìn mảnh đất này, mảnh đất thân yêu của tôi”.
* Cỏ trong vườn mát dưới chân Anh
Đời vẫn tươi màu lá rau xanh
Đây miếng đất của Anh đòi giải phóng
Đây máu thịt của Anh đòi cuộc sống
Giây phút cuối cùng, trước khi đạn nổ anh dõng dạc hô: “Hãy nhớ lấy lời tôi, Đả đảo đế quốc Mỹ, Đả đảo Nguyễn Khánh, Hồ Chí Minh muôn năm, Hồ Chí Minh muôn năm, Hồ Chí Minh muôn năm!”.
Sau mười viên đạn ghim vào ngực, máu đỏ trào phun, anh gục xuống lại vùng lên hô “Việt Nam muôn năm”.
* Hồ Chí Minh muôn năm
Phút giây thiêng Anh gọi Bác ba lần
Súng đã nổ mười viên đạn Mỹ
Anh gục xuống. Không, Anh thẳng dậy
Anh hãy còn hô: Việt Nam muôn năm.
Những giây phút đó đã làm cho nhiều nhà báo có mặt tại pháp trường phải xúc động và cảm phục, đã làm cho kẻ thù phải run sợ trước người thanh niên trẻ tuổi nhưng yêu nước bằng cả một tấm lòng kiên trung. Với 9 phút ngắn ngủi tại pháp trường, Anh đã tạo nên bản hùng ca bất diệt về chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, làm rung động hàng triệu trái tim yêu nước, yêu hoà bình của Việt Nam và bạn bè trên toàn thế giới.
* Mắt đã nhắm, không một lời rên rỉ,
Anh chết vậy như thiên thần yên nghỉ.
Gương anh dũng hy sinh của Anh đã thôi thúc lớp lớp thanh niên xông ra trận tuyến.
* Anh đã chết, Anh chẳng còn thấy nữa
Lửa kêu lửa, giữa Miền Nam rực lửa
Như trái tim Anh, ôi lửa nào bằng!
Phút cuối cùng chói lọi khối sao băng.
Ngày 17/10/1964, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam đã truy tặng Anh danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang và Huân chương Thành đồng hạng Nhất.
Viết về Anh Chị, có Tác phẩm “Sống như Anh” được viết theo dạng hồi ký của nhà báo Trần Đình Vân. Bản thảo lúc đầu có tên là “Những lần gặp gỡ cuối cùng” được nhanh chóng gửi ra Hà Nội. Nhà báo Trần Đình Vân cho biết, bản thảo cuốn sách đã được các đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Tố Hữu đọc và cho ý kiến. Thủ tướng Phạm Văn Đồng đề nghị đổi tên sách là “Sống như Anh” đã được Nhà xuất bản Văn học xuất bản và tái bản hàng triệu cuốn.
Sau khi Anh bị xử bắn, nhà thơ Tố Hữu đã sáng tác bài thơ "Hãy Nhớ Lấy Lời Tôi" với đoạn mở đầu:
* Có những phút làm nên lịch sử
Có cái chết hoá thành bất tử
Có những lời hơn mọi bài ca
Có con người như chân lý sinh ra.
Sự hy sinh của Anh, của bao anh hùng liệt sỹ đã dẫn đến kết quả của buổi trưa ngày 30/4/1975:
* Ôi, buổi trưa nay, tuyệt trần nắng đẹp
Bác Hồ ơi! Toàn thắng về ta
Chúng con đến xanh ngời ánh thép
Thành phố tên Người lộng lẫy cờ hoa.
(Trích thơ Tố Hữu)
Hải Anh