(NXD) -
Ủy ban Kinh tế đề nghị, việc thí điểm mở rộng điều kiện được nhận chuyển quyền sử dụng đất cho dự án NƠTM thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất, chỉ thực hiện tại một số địa phương cụ thể, không chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa với diện tích lớn.
Ảnh minh hoạ. Nguồn: ITN.
Sáng 13/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án NƠTM thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
Chỉ thực hiện thí điểm tại một số địa phương cụ thể
Trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhất trí với sự cần thiết xây dựng Nghị quyết như Tờ trình của Chính phủ, góp phần tiếp tục thực hiện cơ chế tự thoả thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đô thị, NƠTM.
Việc thí điểm thực hiện dự án NƠTM thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đã được cấp có thẩm quyền thống nhất về mặt chủ trương.
Theo Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh, về phạm vi điều chỉnh, một số ý kiến cho rằng, việc thí điểm thực hiện dự án NƠTM thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất là chính sách có nhiều tác động đến việc đầu tư xây dựng NƠTM, khu đô thị; kết quả đầu ra của cơ chế thí điểm là những dự án NƠTM có tính chất ổn định lâu dài, có thể để lại những hậu quả không thể khắc phục, ảnh hưởng đến lợi ích của người dân và nhà đầu tư.
Nhiều địa phương báo cáo không có vướng mắc trong việc thực hiện theo quy định của Luật Đất đai, Luật Nhà ở; Một số địa phương không đề xuất các dự án, khu đất thí điểm; Các địa phương thực hiện dự án NƠTM thông qua hình thức nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất chủ yếu là các địa phương phát triển về kinh tế, tốc độ đô thị hóa cao, nhu cầu về đất ở cao; Quá trình xem xét, sửa đổi Luật Nhà 2014, Luật số 03/2022/QH15 (Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của các Luật, trong đó có Luật Nhà ở - PV), Luật Đất đai 2024 đều chưa cho phép thực hiện dự án NƠTM đối với loại đất chưa có đất ở.
Về điều kiện thực hiện dự án NƠTM thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất, nhiều ý kiến cho rằng quy định về các loại đất được thực hiện thí điểm quá rộng, trong đó bao gồm cả đất trồng lúa, đất lâm nghiệp, đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, đất sử dụng cho hoạt động tôn giáo, đề nghị cân nhắc đối với đất chuyên trồng lúa và đất rừng.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: quochoi.vn.
Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ tính toán lộ trình triển khai, chỉ thực hiện thí điểm tại một số địa phương cụ thể, sau đó tổng kết, đánh giá trước khi đề xuất triển khai đồng bộ tại tất cả các địa phương trên phạm vi toàn quốc.
Rà soát, nghiên cứu, làm rõ việc áp dụng cơ chế thí điểm thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đối với các loại đất; nghiên cứu, đánh giá việc áp dụng quy định của dự thảo Nghị quyết là đối với tất cả các trường hợp thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất hay chỉ áp dụng đối với trường hợp thời điểm thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất từ ngày Nghị quyết có hiệu lực thi hành.
Ngoài ra, nghiên cứu điều kiện thí điểm dựa trên thời điểm nhận quyền sử dụng đất, hoặc đang có quyền sử dụng đất trước và sau khi Nghị quyết có hiệu lực; bổ sung nguyên tắc bảo đảm giữ ổn định 3,5 triệu ha đất lúa, tỷ lệ che phủ rừng ổn định 42%, kiểm soát chặt chẽ nhằm bảo đảm không chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với đất lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất, đất quốc phòng, đất an ninh với diện tích lớn.
Mở rộng điều kiện được nhận chuyển quyền sử dụng đất
Trước đó, Bộ trưởng Bộ TN&MT Đỗ Đức Duy trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự thảo Nghị quyết cho biết, Nghị quyết được xây dựng trên cơ sở bảo đảm sự nhất quán, kế thừa chính sách đã được thực hiện trước đây, đã được quy định tại Luật Nhà ở 2005, Luật Đất đai 2003 và 2013, tháo gỡ khó khăn về pháp lý cho các dự án NƠTM (dưới quy mô khu đô thị).
Bộ trưởng Bộ TN&MT Đỗ Đức Duy trình bày Tờ trình của Chính phủ tại nghị trường. Ảnh: quochoi.vn.
Theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, từ ngày 01/7/2015, Luật Nhà ở 2014 quy định khác Luật Đất đai về điều kiện sử dụng đất để thực hiện dự án NƠTM là đang có quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở và đất khác; trường hợp nhận chuyển quyền sử dụng thì phải là đất ở.
Quy định này tiếp tục được kế thừa tại điểm b khoản 1 và khoản 6 Điều 127 Luật Đất đai 2024, làm bó hẹp các trường hợp thực hiện dự án NƠTM dưới quy mô khu đô thị, nhất là tại các khu vực mới, khu vực chưa có đất ở.
Trên thực tế, hạn mức giao đất ở qua các thời kỳ đối với hộ gia đình, cá nhân cao nhất là 400 m2 còn lại là đất nông nghiệp trong cùng thửa đất. Nên, nếu nhà đầu tư nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong khu dân cư cũng không thực hiện được.
Bên cạnh đó, phần lớn các dự án BĐS đều được triển khai trên quỹ đất ban đầu không phải là đất ở và quy hoạch chi tiết của dự án cũng gồm nhiều loại đất khác nhau (đất ở, đất giao thông, đất cây xanh…) nên quy định tại điểm b khoản 1 Điều 127 Luật Đất đai là không triển khai được trên thực tế.
Dự thảo Nghị quyết được xây dựng để tháo gỡ khó khăn về nguồn cung của các dự án BĐS trong bối cảnh giá BĐS tăng cao do một phần nguyên nhân là việc tiếp cận đất đai của nhà đầu tư còn khó khăn, theo hướng mở rộng điều kiện được nhận chuyển quyền sử dụng các loại đất để thực hiện dự án NƠTM, góp phần hạn chế khiếu kiện của người dân; đảm bảo công bằng trong tiếp cận đất đai giữa các nhà đầu tư, giữa các địa phương, duy trì ổn định nguồn cung về NƠTM, góp phần phát triển thị trường BĐS minh bạch, lành mạnh…
Trước đó, sáng 03/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về nội dung dự thảo Nghị quyết. Thảo luận tại phiên họp, một số ý kiến của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ cần bổ sung, cung cấp thêm các thông tin, đánh giá kỹ hơn thực trạng, tình hình triển khai các dự án NƠTM, phân tích các bất cập chủ yếu, các địa phương còn vướng mắc, từ đó có phương án thí điểm phù hợp, tháo gỡ đúng các vấn đề còn bất cập, tránh tình trạng đầu cơ đất đai hoặc cơ chế xin - cho dự án…