(NXD) -
Bộ Xây dựng mong muốn, thông qua Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025, sẽ thúc đẩy các chương trình, kế hoạch hợp tác giữa Trung ương với địa phương, giữa các Bộ, ngành và các đô thị với các tổ chức, đối tác phát triển.
Trên đây là nhấn mạnh của Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn tại Phiên toàn thể Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025, diễn ra chiều ngày 05/11 tại Hà Nội. Diễn đàn được tổ chức với sự tham dự của lãnh đạo Bộ Xây dựng, lãnh đạo Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương; lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương; các hội, hiệp hội, cơ quan, tổ chức trong nước và quốc tế.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn và ông Nguyễn Duy Hưng - Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương đồng chủ trì Diễn đàn.
Các đại biểu dự Phiên toàn thể Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025.
Thúc đẩy các chương trình, kế hoạch hợp tác giữa Trung ương với địa phương
Năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với nhiều sự kiện trọng đại của đất nước. Đặc biệt, đối với công tác phát triển đô thị, đây cũng là thời điểm chuyển mình của cả đất nước với việc triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chủ trương lớn đã tạo nên sự khởi đầu mới cho việc đổi mới căn bản trong quản trị và phát triển đô thị Việt Nam.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho biết, trong bối cảnh đó, hệ thống đô thị Việt Nam đã và đang phát huy vai trò động lực phát triển trong quá trình xây dựng và phát triển của đất nước, không chỉ dừng lại với những đóng góp lớn về phát triển kinh tế mà còn có vai trò, vị trí quan trọng về chính trị, văn hóa, xã hội và môi trường.
Đáng chú ý, năm 2022, Bộ Chính trị đã có chỉ đạo rất cụ thể tại Nghị quyết số 06-NQ/TW về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam và xác định các mục tiêu với 06 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.
Diễn đàn năm nay phân tích, thảo luận các kết quả thực hiện nhiệm vụ giải pháp của Nghị quyết 06-NQ/TW, đồng thời là nền tảng đối thoại chính sách quốc gia để các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và các đối tác quốc tế cùng chia sẻ, trao đổi, tìm giải pháp hướng tới chủ đề trọng tâm của Diễn đàn năm 2025, đó là “Phát triển đô thị Việt Nam thông minh, bền vững và bao trùm”. Trong đó, các thảo luận tập trung theo 3 nhóm chủ đề với 3 hội thảo chuyên đề, đó là:
(1) Đổi mới sáng tạo là động lực của phát triển đô thị. Đổi mới tư duy quy hoạch, đầu tư, quản trị và cung cấp dịch vụ công, hướng đến đô thị thông minh, thân thiện và hiệu quả.
(2) Tăng trưởng xanh - thích ứng biến đổi khí hậu là hướng đi tất yếu.
Đô thị phải là trung tâm của hành động khí hậu, gắn kết giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và công bằng xã hội.
(3) Quy hoạch và quản trị hiện đại là nền tảng nâng cao chất lượng sống đô thị. Hướng đến mô hình chính quyền đô thị 2 cấp tinh gọn, hiệu lực, vận hành dựa trên dữ liệu số, phục vụ người dân và doanh nghiệp.
“Bộ Xây dựng mong muốn thông qua Diễn đàn này sẽ thúc đẩy các chương trình, kế hoạch hợp tác giữa Trung ương với địa phương, giữa các Bộ, ngành và các đô thị với các tổ chức, đối tác phát triển”, Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Duy Hưng - Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương.
Đồng chủ trì và phát biểu tại Diễn đàn, ông Nguyễn Duy Hưng - Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương đánh giá cao sự thành công của 3 phiên chuyên đề nói trên.
Trong bối cảnh phát triển đô thị ở Việt Nam trong giai đoạn tới đặt ra nhiều vấn đề cần được trao đổi, thảo luận, ông Nguyễn Duy Hưng gọi mở một số vấn đề sau: Xác định rõ vai trò, tầm quan trọng của phát triển đô thị bền vững trong kỷ nguyên mới; hoàn thiện thể chế cho phát triển đô thị thông minh, bền vững và bao trùm là nhiệm vụ đột phá; hoàn thiện quy hoạch đô thị phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; bảo đảm phát triển thị trường bất động sản lành mạnh, giải quyết nhu cầu nhà ở cho người dân và xử lý các vấn đề tồn tại, bức xúc kéo dài; chú trọng phát triển kinh tế đô thị, huy động, phát huy hiệu quả các nguồn lực; ứng dụng mạnh mẽ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong quản lý, phát triển đô thị, cũng như xây dựng chính quyền số, đô thị thông minh, tạo động lực cho phát triển nhanh và bền vững.
Xây dựng, kết nối hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về phát triển đô thị
Cũng tại phiên toàn thể, đại biểu đã lắng nghe phát biểu tổng kết các phiên chuyên đề diễn ra trong buổi sáng; đồng thời nghe một số phát biểu về thời cơ và thách thức; hợp tác quốc tế và thu hút nguồn lực phục vụ phát triển đô thị trong bối cảnh mới của Việt Nam.
Ông Trần Quốc Thái - Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng).
Ông Trần Quốc Thái - Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) cho rằng, sắp xếp đơn vị hành chính trên toàn quốc đã mở ra không gian phát triển đô thị - nông thôn hoàn toàn mới.
Cùng với những kết quả tích cực, nhiều vấn đề mới cũng đang xuất hiện trong quá trình thực hiện mục tiêu phát triển đô thị, đòi hỏi phải có những giải pháp tổng thể và đồng bộ trong thời gian tới, đó là những thách thức về thể chế phát triển đô thị; hạn chế trong liên kết vùng và tổ chức không gian phát triển;, hạn chế về hạ tầng kỹ thuật - xã hội và dịch vụ công đô thị; vấn đề môi trường, biến đổi khí hậu và phát triển đô thị bền vững; vấn đề nguồn lực và tài chính đô thị.
Để hiện thực hóa các định hướng nêu trên, theo ông Trần Quốc Thái, cần tập trung thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm đổi mới phát triển đô thị Việt Nam, trong đó ưu tiên các 05 nhóm nhiệm vụ sau:
Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị, đồng bộ với Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Quy hoạch và Luật Chính quyền địa phương (sửa đổi).
Thứ hai, điều chỉnh quy hoạch hệ thống đô thị - nông thôn và xây dựng, triển khai Chương trình phát triển đô thị quốc gia, xác định rõ trọng tâm các nhiệm vụ để thực hiện phát triển đô thị ứng phó biến đổi khí hậu, cải tạo đô thị song song với nhiệm vụ phát triển các đô thị động lực, đô thị sinh thái, đô thị thông minh gắn với các hành lang phát triển ưu tiên.
Thứ ba, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về phát triển đô thị, kết nối với cơ sở dữ liệu đất đai, dân cư, đầu tư, hạ tầng, từng bước chuyển đổi mô hình quản lý sang quản trị đô thị và đánh giá chất lượng phát triển đô thị bằng dữ liệu thời gian thực.
Thứ tư, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, huy động nguồn lực từ hợp tác để phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, chia sẻ kinh nghiệm trong quy hoạch TOD, phát triển đô thị carbon thấp và hạ tầng thông minh.
Thứ năm, tăng cường năng lực quản lý đô thị ở các cấp, đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý có tư duy tích hợp, năng lực số, khả năng điều phối liên ngành, phục vụ hiệu quả mô hình chính quyền 2 cấp.
Ngài Thomas Gass - Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam.
Dự và phát biểu tại Diễn đàn, ngài Thomas Gass - Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam cho rằng, việc đặt mục tiêu, tầm nhìn đến 2045, Việt Nam trở thành quốc gia có mức thu nhập cao, tang cường đổi mới và thích ứng với biến đổi khí hậu, cùng với các bước cải cách hành chính mạnh mẽ, cho thấy tham vọng lớn của Việt Nam. Công cuộc phát triển đô thị cũng sẽ góp phần tạo việc làm, đổi mới và tạo cơ hội phát triển mới, nhưng nếu quá trình này không được quản lý một cách hiệu quả, sẽ gia tăng chênh lệch trong xã hội và sức ép lên hệ thống hạ tầng.
Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam nêu một số bài học, như xây dựng thể chế vững mạnh trên cơ sở dữ liệu và hệ thống quản lý tài chính minh bạch; người dân có vai trò làm cho cải cách trường tồn, không có chính sách nào nền vững nếu không có con người; lồng nghép được những năng lực nói trên, để kiến thức và sự suất sắc trở thành một phần của hệ thống chứ không phải chỉ của 1 dự án; phát triển bền vững, lồng ghép tích hợp với các yếu tố khác của xã hội và nền kinh tế, cũng như phát tiển đô thị, mang tính bền vững và lâu dài; đổi mới phải mang tính bao trùm, phải thực sự phục vụ sự hội nhập và bao trùm, ở đó người dân được trao quyền nhiều hơn...
Bà Mariam Sherman - Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Campuchia và Lào.
Trong khi đó, bà Mariam Sherman - Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Campuchia và Lào nêu quan điểm, biến đổi khí hậu không chỉ làm tăng lượng mưa, nước biển dâng, mà còn làm tăng áp lực lên hệ thống thoát nước, xử lý nước thải ở nhiều thành phố, do đó cần được đầu tư nâng cấp; giúp tránh tổn thất và ảnh hưởng đến năng suất lao động. Chính phủ nên đầu tư tập trung hơn là phân tán, lựa chọn các dự án ưu tiên đầu tư…
Theo bà Mariam Sherman, hiện tượng lũ lụt thiên tai gần đây đã gây nhiều hậu quả nặng nề cho một số địa phương của Việt Nam, cho thấy sức mạnh của thiên tai và sự ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế cũng như tạo việc làm.
“Bối cảnh ấy đòi hỏi phải có sự tăng cường vai trò điều phối của Bộ Xây dựng, đặc biệt trong giai đoạn phát triển tiếp theo, với việc đặt ra các tiêu chuẩn kỹ thuật cho các công tình hạ tầng kỹ thuật, thúc đẩy chia sẻ kiến thức cho các địa phương…”, bà Mariam Sherman nhấn mạnh.
Triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp hướng tới mục tiêu phát triển bền vững
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn phát biểu kết luận.
Kết luận Phiên toàn thể, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho biết, tiếp theo Diễn đàn này, Bộ Xây dựng cùng với các Bộ, ngành, địa phương sẽ tiếp tục nỗ lực triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp, trong đó sẽ chú trọng triển khai thực hiện:
Một là, hoàn thiện thể chế và chính sách phát triển đô thị bền vững.
Tiếp tục rà soát, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, hoàn thiện cơ chế phân cấp - phân quyền - giám sát đô thị hai cấp.
Hai là, rà soát, điều chỉnh quy hoạch hệ thống đô thị - nông thôn và xây dựng, triển khai Chương trình phát triển đô thị quốc gia, xác định rõ trọng tâm các nhiệm vụ để thực hiện phát triển đô thị ứng phó biến đổi khí hậu, cải tạo đô thị song song với nhiệm vụ phát triển các đô thị động lực, đô thị sinh thái, đô thị thông minh gắn với các hành lang phát triển ưu tiên.
Ba là, xây dựng nền tảng dữ liệu đô thị quốc gia. Bộ Xây dựng sẽ chủ trì thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu đô thị quốc gia, tích hợp dữ liệu quy hoạch, đất đai, hạ tầng, dân cư và môi trường, kết nối với các nền tảng quốc gia khác để phục vụ quản lý thống nhất và ra quyết định thông minh.
Bốn là, thúc đẩy phát triển đô thị xanh, đô thị thông minh và khả năng chống chịu; đẩy mạnh chuyển đổi mô hình đầu tư hạ tầng theo hướng xanh, tiết kiệm năng lượng và ít phát thải; thúc đẩy hợp tác quốc tế về thích ứng biến đổi khí hậu, tài chính xanh và đổi mới sáng tạo.
Năm là, phát triển nguồn nhân lực và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đô thị; tăng cường đào tạo năng lực số cho cán bộ quản lý đô thị; khuyến khích doanh nghiệp công nghệ nội địa tham gia chuỗi giá trị đô thị thông minh; xây dựng mạng lưới hợp tác giữa chính quyền - học viện - doanh nghiệp - cộng đồng.
Sau gần 4 thập kỷ đổi mới, Việt Nam đã bước sang một kỷ nguyên đô thị hóa mới với thể chế, hạ tầng và không gian phát triển đang được tái cấu trúc.
Công cuộc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 đã tạo ra khung lãnh thổ và cơ hội chưa từng có cho phát triển đô thị. Các chuyên gia cho rằng, vấn đề đặt ra hiện nay không chỉ là “xây thêm đô thị”, mà là phát triển và quản lý để đạt được những đô thị chất lượng, đáng sống, thông minh, ứng phó biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, hiệu quả, có bản sắc, liên kết để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.