(NXD) -
Mọi người đều nhận thấy những giọt nước mắt đồng cảm rơi trên gò má của những nhà báo nữ là người dẫn chương trình có giá trị gấp nhiều lần so với những lời hô hào vô hồn, vô cảm của những vị quan chức trước micro rằng: “Chúng ta phải thế này... chúng ta phải thế nọ”.
Ngày nay, không ai phủ nhận vai trò của báo chí. Đời sống càng cao thì nhu cầu thông tin càng lớn, nó cần như thức ăn, nước uống - như không khí thở hàng ngày. Những ai, dẫu có muốn đi tu, ở ẩn, muốn xa lánh cảnh trần tục thì cũng không thể bỏ được báo chí. Hàng ngày có người phải sử dụng 2, 3 giờ cho báo chí, có người sử dụng 6, 7 giờ. Từ người già đến người trẻ, từ người biết đọc đến không biết đọc, thậm chí trẻ mới 12 tháng tuổi cũng cần đến báo chí. Báo chí có nhiều thể loại: báo viết để đọc, báo nói để nghe, báo hình để nhìn, báo ảnh để xem.
Đặc biệt trong thời đại công nghệ thông tin nở rộ, hàng loạt các báo điện tử ra đời, hàng vạn, hàng triệu trang Web xuất hiện... Ấy là chưa kể các loại công cụ thông tin họ hàng với báo chí: Zalo, Messenger, Facebook, Telegram, Titok, YouTube, Viber, Skype... đã cung cấp cho độc giả, cho thính gia no đủ “phè phỡn” thông tin và nếu không cẩn thận, không đủ bản lĩnh sẽ “bội thực”, sẽ nhức đầu hoa mắt, sẽ loạn óc vì thông tin và cũng sẽ không phân biệt được đâu là “tà”, đâu là “chính”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự nghiệp Báo chí cách mạng Việt Nam.
Tất cả các loại báo chí kể trên, mỗi loại đều có vai trò, sứ mạng riêng của nó, tổng hợp lại chúng đã trở thành thứ “quyền lực thứ tư”. Không khí có loại sạch, có loại độc hại ô nhiễm; nước sinh hoạt cũng vậy; rau có loại sạch, loại không sạch; thịt loài động vật 4 chân, có loại lở mồm long móng; gia cầm, thuỷ cầm có loại nhiễm virus H5N1; thông tin cũng vậy, có loại rất độc hại, không nên đọc và không cần đọc. Nghề báo cũng lắm nguy hiểm, cuộc chiến ở Iraq trước đây người ta tổng kết đã có gần 100 nhà báo bị thiệt mạng. Còn hiện nay cuộc chiến ở Ukraina, ở giải Gaza cũng chưa ai tổng kết đã cướp đi bao nhiêu sinh mạng của nhà báo. Tính mạng của nhà báo tham gia vào các vụ chống tiêu cực, tham nhũng cũng luôn bị đe doạ.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của chúng ta đã có hơn 400 nhà báo anh dũng hy sinh. Trên chiến trường, trên mọi mặt trận từ chính trị, văn hoá, tư tưởng, kinh tế, khoa học công nghệ... mặt trận chống tham nhũng tiêu cực, buôn lậu, trốn thuế, tha hoá... đâu cũng có mặt nhà báo. Họ có mặt ở khắp nơi từ những vùng quê hẻo lánh, vùng núi rừng hiểm trở, trong các trận bão, lũ lụt, động đất, hoả hoạn... họ không ngại khó khăn nguy hiểm, không ngại gian khổ.
Thời đất nước còn chìm trong nô lệ, nhiều nhà ái quốc kiêm nhà báo đã dùng ngòi bút của mình để giác ngộ dân chúng, tập hợp dân chúng, kêu gọi dân chúng vùng lên giành quyền làm chủ, làm phấn chấn thúc giục lòng người, trong đó phải kể đến: Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Nguyễn An Ninh, Nguyễn Ái Quốc, Huỳnh Thúc Kháng...
Thời chống Mỹ lại có những bài viết rực lửa, sôi động, làm cho lớp lớp thanh niên nối bước cha anh lên đường giết giặc, những tác giả của các bài báo đó phải kể đến: Hoàng Tùng, Thép Mới, Hồng Hà..
.
Mỗi giai đoạn lịch sử có một nhiệm vụ khác nhau, có cách viết khác nhau và sự thể hiện cũng khác nhau. Ví như sử dụng cách viết cũng như các ngôn từ của thời chống Mỹ để áp dụng cho giai đoạn hiện nay thì e rằng sẽ sáo rỗng, khó đi vào lòng người. Chính vì thế mà báo chí luôn đòi hỏi phải sáng tạo, phải đổi mới.
Vậy phải viết gì? Viết như thế nào? Ai được ai mất trong bài viết đó? Đó luôn là câu hỏi mà các nhà báo phải tự trả lời, tự giải đáp cho chính mình.
Hẳn chúng ta chưa quên ở nước ngoài đã có một số bài báo gây những ảnh hưởng xấu: Bức tranh biếm hoạ cùng những lời bình về thánh Mohamet của báo phương Tây đã gây công phẫn cho người theo đạo Hồi và đã dẫn đến hành động đập phá quá khích; cũng một bức tranh biếm hoạ nữa đăng trên tờ báo Iran Jomeh làm phẫn nộ cộng đồng người nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, gây ra biểu tình bạo động làm nhiều người chết, hàng trăm người bị thương.
Ở trong nước tồn tại không ít bài viết (không hiểu do vô tình hay hữu ý, hay do trình độ bị hạn chế) đã từng làm ảnh hưởng đến sự phát triển của các đơn vị, của doanh nghiệp, của ngành, của cộng đồng... hoặc cũng có lúc làm ảnh hưởng, xúc phạm đến uy tín, danh dự cá nhân bằng cách đi sâu vào đời tư của họ. Viết lách, sử dụng từ, câu và rút tít một cách tuỳ tiện theo kiểu giật gân. Không trung thực với lời nói của những người họ phỏng vấn, cắt xén, thêm bớt khiến không ít người phàn nàn. Chỉ có điều là mọi người đều cố gắng chịu đựng cho qua vì không ai muốn “dây” với “cánh nhà báo”!
Trong cơ chế thị trường, chạy theo lợi nhuận, theo kiểu câu khách, một số ấn phẩm báo chí đã thoát ly tôn chỉ mục đích, chuyển nội dung và hình thức theo hướng không lành mạnh. Tuy vậy, cũng không lừa được con mắt của bạn đọc. Chỉ cần đọc thoáng qua người ta đã có nhận xét và đánh giá được tư cách của người viết và động cơ của họ.
Người đọc nói riêng và cộng đồng nói chung đòi hỏi ở mỗi bài viết ngoài lượng thông tin cung cấp cần thiết phải có được định hướng, phải dẫn dắt hướng đạo người đọc, phải có sức hấp dẫn. Viết theo kiểu nghiêm chỉnh, xơ cứng thì người đọc dễ chán, nhưng viết quá quắt thì cũng không được ủng hộ. Cái khó là ở chỗ đó.
Định hướng XHCN chẳng phải là cái gì cao xa khó nhận biết, nó nằm ngay trong nội dung ý tưởng của từng bài. Tư tưởng XHCN cũng không phải cái gì xa lạ, không với tới, cũng không có gì gượng ép, tự nó được thấm nhuần trong cuộc sống hàng ngày. Phấn đấu cho mục tiêu nhân dân và đất nước giàu mạnh, hùng cường, xã hội dân chủ công bằng văn minh đó là mục tiêu và cũng là định hướng XHCN. Xây dựng, nêu gương người tốt việc tốt, phê phán vạch trần những thủ đoạn âm mưu xấu xa, vạch trần các tội ác, kiên quyết chống tham nhũng, đầu cơ buôn lậu, đĩ điếm, cờ bạc, chống tệ quan liêu, hách dịch, cửa quyền, mua quan bán chức, chạy bằng, chạy tội... đó chính là theo định hướng XHCN.
Những buổi truyền hình trực tiếp, tạo điều kiện cho người xem được tiếp cận với những nhân vật, sự kiện có thật qua đó đã nâng cao nhận thức và tâm hồn người xem. Đã có nhiều buổi truyền hình trực tiếp như: Mãi mãi tuổi 20, Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm, Đường mòn Trường Sơn, Thành cổ Quảng Trị, chiến thắng Điện Biên phủ... đã làm sống lại một thời khói lửa oanh liệt đã thức dậy lòng yêu nước của lớp trẻ hiện nay mà người ta tưởng như họ bị ngủ quên. Các buổi truyền hình trực tiếp liên quan đến những nạn nhân chất độc màu da cam, các bà mẹ miền Trung, ... chỉ qua một đêm mà số tiền ủng hộ nạn nhân đã lên đến hàng tỷ đồng. Mọi người đều nhận thấy những giọt nước mắt đồng cảm rơi trên gò má của những nhà báo nữ là người dẫn chương trình có giá trị gấp nhiều lần so với những lời hô hào vô hồn, vô cảm của những vị quan chức trước micro rằng: “Chúng ta phải thế này... chúng ta phải thế nọ”.
Lòng nhân ái vị tha đồng loại, lòng tự hào tự tôn dân tộc... đều thuộc phạm trù định hướng XHCN.
Hải Anh