(NXD) -
Tại Phiên họp thứ 51, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, Tờ trình của Chính phủ về xử lý 4.390 tỷ đồng vốn vay ODA đã giải ngân từ năm 2019, nhưng chưa được hạch toán, còn thiếu cơ sở pháp lý.
Hạ tầng một dự án sử dụng vốn vay ODA chậm hoàn thiện hạng mục xử lý nước tại địa phương, phản ánh thực tế nhiều dự án giải ngân từ các năm trước vẫn chưa được hạch toán đầy đủ vào ngân sách nhà nước.
Chiều 17/11, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 51, Ủy ban Thường vụ Quốc cho ý kiến về Tờ trình của Chính phủ liên quan phương án bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025 cho các dự án sử dụng vốn nước ngoài đã giải ngân từ năm 2019 trở về trước nhưng chưa được hạch toán vào NSNN.
Đề nghị xử lý 4.390 tỷ đồng
Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc phát sinh các khoản vốn nước ngoài chưa ghi thu ghi chi bắt nguồn từ cơ chế của giai đoạn trước năm 2016: các dự án được giao kế hoạch vốn có thể giải ngân theo thực tế và sau đó hạch toán vào NSNN.
Tuy nhiên, từ năm 2017, Luật NSNN và Luật Đầu tư công yêu cầu mọi khoản giải ngân phải có trong dự toán được giao; đồng thời việc ghi thu ghi chi chỉ được thực hiện khi vẫn còn kế hoạch vốn tại thời điểm hạch toán. Do đó, những khoản giải ngân chậm, hoặc giải ngân sau ngày 31/1 năm sau (thời điểm kết thúc chỉnh lý quyết toán), sẽ không còn cơ sở pháp lý để thực hiện ghi thu ghi chi.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại phiên họp. Ảnh: quochoi.vn.
Theo Bộ Tài chính, hiện có 4.390 tỷ đồng vốn nước ngoài đã giải ngân từ năm 2019 trở về trước của 60 dự án thuộc 4 Bộ, cơ quan Trung ương và 23 địa phương chưa được hạch toán, nay được đề nghị bố trí bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025 để xử lý.
Về cơ sở pháp lý, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, Hiến pháp và Luật NSNN yêu cầu mọi khoản thu - chi phải được dự toán và hạch toán đầy đủ. Việc xử lý ghi thu, ghi chi là quy trình nội bộ, không ảnh hưởng hay điều chỉnh điều ước quốc tế với nhà tài trợ.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng dẫn lại tiền lệ, Quốc hội năm 2017 đã từng cho phép bổ sung 14.033 tỷ đồng để xử lý các khoản giải ngân chưa được hạch toán.
Trên cơ sở đó, Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội cho phép phân bổ 4.390 tỷ đồng từ nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn nước ngoài theo Nghị quyết số 93/2023/QH15 ngày 22/6/2023 của Quốc hội về việc phân bổ vốn Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, để thực hiện ghi thu, ghi chi cho các khoản nêu trên.
Chưa đủ cơ sở pháp lý
Thẩm tra nội dung đề nghị của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, trước năm 2017, vốn đầu tư công nước ngoài được giải ngân trước, ghi thu, ghi chi sau theo Luật NSNN 2002. Tuy nhiên, khi Luật NSNN 2015 có hiệu lực, mọi khoản chi không có dự toán đều là không hợp lệ.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi phát biểu tại phiên họp. Ảnh: quochoi.vn.
Tờ trình của Chính phủ mới chỉ làm rõ các khoản giải ngân từ năm 2019 trở về trước, nhưng chưa tách bạch số liệu phát sinh trước năm 2016 và giai đoạn 2017-2019, cũng như nguyên nhân của từng nhóm khoản vay. Do đó, chưa đủ cơ sở pháp lý để Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10.
Ủy ban đề nghị Chính phủ làm rõ nguồn gốc, thời điểm phát sinh, trách nhiệm các Bộ, ngành, địa phương; xác minh khả năng còn phát sinh sau 2019 hay không; đồng thời yêu cầu Kiểm toán Nhà nước xác minh số liệu trước khi trình Quốc hội quyết định khi phê chuẩn quyết toán NSNN.
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải thống nhất với cơ quan thẩm tra, khẳng định hồ sơ Chính phủ gửi chưa đủ căn cứ xem xét tại thời điểm này.
Phó Chủ tịch Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành và địa phương rà soát, xác định chính xác số vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài từ 2019 chưa có dự toán và chưa được hạch toán; báo cáo rõ nguyên nhân, trách nhiệm và hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội khi phê chuẩn quyết toán ngân sách; Kiểm toán Nhà nước kiểm toán nội dung này để bảo đảm tính chính xác của số liệu quyết toán.