(NXD) -
Chia sẻ riêng với Tạp chí Người Xây dựng, ông Lê Quốc Minh - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nói về những trăn trở của nghề làm báo, ngay trước lễ kỷ niệm 97 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2022). Ông cũng bày tỏ quan điểm về việc xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, hiện đại, giàu tính nhân văn.
Mặt trận thông tin, mặt trận của những người chiến sĩ mang tên gọi chung là nhà báo với khoảng 40.000 người làm việc tại hơn 800 cơ quan báo chí trong cả nước. Ngày nay, mặt trận này yêu cầu khắt khe đối với các cơ quan báo chí, đòi hỏi phải xây dựng một nền báo chí cách mạng trong kỷ nguyên mới, tích hợp công nghệ khoa học mới, nâng cao hiệu quả tuyên truyền và tiếp nhận thông tin phản biện xã hội của nhân dân là nhiệm vụ hàng đầu đặt ra hiện nay.
97 năm đồng hành cùng bao thăng trầm của dân tộc, Báo chí cách mạng Việt Nam vẫn luôn là cánh tay, là công cụ đắc lực của Đảng, Nhà nước trong công tác tuyên truyền và phản biện, giám định xã hội. Càng ngày công tác chuyên môn của báo chí càng đòi hỏi những yêu cầu mới, chuyên nghiệp hơn, hiện đại hơn, nhằm phục vụ nhiều đối tượng hơn và thực hiện tốt vai trò dẫn dắt dư luận xã hội.
Ông Lê Quốc Minh cho rằng báo chí chính thống vẫn giữ vị thế đặc biệt trong cơn bão truyền thông xã hội như hiện nay.
“Chuyển đổi số” - nền tảng để phát triển báo chí hiện đại
Với hoạt động của loại hình báo chí khoa học như Tạp chí Người Xây dựng, việc đăng những thông tin chuyên sâu về lĩnh vực xây dựng, vốn đã được coi là lĩnh vực khô khan “như xi măng, gạch vữa” thì việc truyền tải những nội dung gì, đối tượng và hiệu quả trong hoạt động chuyên môn luôn là mối quan tâm hàng đầu của Ban biên tập.
Để theo kịp xu thế, các cơ quan báo chí cần tập trung vào chuyển đổi số, nâng cao năng lực tiếp cận bạn đọc, tương tác với các nền tảng mạng xã hội. Ông Lê Quốc Minh chia sẻ: “Trong xu hướng chuyển đổi số, có rất nhiều cơ quan báo chí tận dụng được nền tảng công nghệ mới gắn với việc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của các nhà báo nên tạo ra được những hướng đi mới bắt kịp xu hướng phát triển của thời đại. Nhưng việc đổi mới, sáng tạo phải được gắn với trách nhiệm của người làm báo, chính là thông điệp và nhiệm vụ mà các cơ quan báo chí cần quan tâm”.
Trăn trở vẫn có, nhưng đặt ra mục tiêu và tôn chỉ hành động là việc cần làm ngay cho cơ quan báo chí chuyên ngành như Tạp chí Người Xây dựng, áp dụng linh hoạt cái chung của người làm nghề báo với cái riêng của lĩnh vực mình đảm nhiệm, qua đó mới thể hiện được cái hay của báo chí chuyên ngành.
Ông Lê Quốc Minh cho rằng: “Bất kỳ giai đoạn phát triển nào, người làm báo luôn đoàn kết hướng về mục tiêu chung, đồng hành cùng sự phát triển của đất nước. Tính chuyên nghiệp đặt ra yêu cầu mỗi nhà báo và cơ quan báo chí hành nghề trên cơ sở hành trang tri thức, kỹ năng nghiệp vụ, khả năng tiếp cận và sử dụng công nghệ mới, đạo đức nghề nghiệp trong sáng. Bên cạnh đó, công tác quản lý hoạt động báo chí được thực hiện bằng chính sách quản lý kịp thời, sát thực tiễn, hỗ trợ báo chí phát triển. Tính hiện đại được thể hiện bằng phương pháp làm báo tiên tiến, tận dụng sự phát triển của khoa học, công nghệ đưa thông tin tới bạn đọc một cách chính xác, nhanh chóng và thuận tiện nhất. Tính nhân văn thể hiện qua việc bảo vệ, phát triển những giá trị văn hóa, phẩm cách của từng cá nhân cũng như của cộng đồng, góp phần định hướng dư luận xã hội vì mục tiêu chung của đất nước”.
Báo chí khẳng định giá trị riêng trong cơn bão mạng xã hội
Hiện nay, mạng xã hội đang có những thay đổi nổi trội, tiếp cận và gần như chi phối đến số đông bạn đọc, vấn đề này đặt ra cho các cơ quan báo chí trong nước những thách thức thật sự.
Nền truyền thông hiện đại đặt ra những yêu cầu ngày càng cao về mặt nghiệp vụ đối với người làm báo.
Góc độ này ông Lê Quốc Minh đã có những chia sẻ thiết thực với phóng viên: “Thực tế đã cho thấy bên cạnh những lợi ích của mạng xã hội trong việc kết nối các cá nhân và phổ biến thông tin thì ngày càng bộc lộ nhiều bất cập, trở thành nơi phát tán tin giả, tin thất thiệt, làm suy giảm niềm tin của công chúng với truyền thông nói chung. Nhưng chính trong lúc này, báo chí càng khẳng định vị trí quan trọng của mình, bám sát những giá trị cốt lõi thông qua việc cung cấp các tin-bài phản biện kịp thời với các ý kiến trung thực, thông tin chính xác và đa chiều, từ đó lan tỏa năng lượng tích cực trong xã hội. Vì vậy, mỗi cơ quan báo chí, mỗi người làm báo cần nhận thức đúng đắn vai trò xây đắp niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng đối với xã hội, đất nước; con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội mà Đảng và Nhà nước và nhân dân ta đang tiến hành; niềm tin vào những phẩm giá tốt đẹp, truyền thống tốt đẹp của dân tộc cũng như tương lai tươi sáng mà chúng ta đang hướng tới.”
Báo chí cách mạng đang “hiện đại hóa”, đề cao giá trị nhân văn
Hội Nhà báo Việt Nam ở nhiệm kỳ này tập trung triển khai hiệu quả Nghị quyết Đại hội XI và Chỉ thị số 43-CT/TW ngày 8/4/2020 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam trong tình hình mới.
Trong đó, ở các lĩnh vực hoạt động luôn hướng theo tiêu chí "Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại" vừa là yêu cầu đặt ra, vừa là mục tiêu phấn đấu đối với lĩnh vực báo chí, truyền thông được nhấn mạnh trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng”.
Trong đó, tính nhân văn của báo chí cách mạng Việt Nam trong thời điểm hiện nay được đặc biệt quan tâm, thể hiện qua việc “đề cao, quý trọng, ca ngợi và bảo vệ những giá trị văn hóa chung của cộng đồng, vì con người, vì cộng đồng, xét trên mọi cấp độ, là tôn trọng, bảo vệ và truyền bá những giá trị văn hóa chung nhất của nhân loại, không phân biệt dân tộc, tôn giáo… vì hòa bình, ổn định, sự tiến bộ và phát triển bền vững của cộng đồng quốc tế.
Trong báo chí, truyền thông, tính nhân văn là thái độ tiếp cận, đánh giá các sự kiện và vấn đề trong cuộc sống hàng ngày liên quan đến cộng đồng cũng như số phận con người; là quan điểm, thái độ và những nỗ lực đấu tranh vì quyền con người, dân chủ, dân sinh, vì sự tiến bộ xã hội và những giá trị nhân văn chân chính”.
Tính nhân văn trong báo chí được thể hiện qua nhiều cấp độ như khuynh hướng thông tin, lĩnh vực đề tài và quan điểm, góc độ và thái độ tiếp cận, khuynh hướng thông tin, lĩnh vực đề tài và quan điểm, góc độ và thái độ tiếp cận (ngôn ngữ, giọng điệu với nhân vật). Tính nhân văn yêu cầu nhà báo có đủ tri thức, quan điểm, thái độ, bản lĩnh và kĩ năng thể hiện.
Mặt khác, thể hiện tính nhân văn từ thái độ, kĩ năng, thao tác hằng ngày trong cuộc sống và trong tác nghiệp, như thái độ và hành vi đối với những người bình dị, những con người bất hạnh, thậm chí người đang vướng vòng lao lí, mà không a dua, “đục nước béo cò”…
Thông tin xâm phạm đời tư hoặc lợi dụng sự bất hạnh của con người để giật gân, câu khách, đã vi phạm tính nhân văn. Có những thông tin về đời tư, luật pháp không cấm, nhưng đạo đức, lương tâm người làm báo lại không cho phép, vì tính nhân văn cần được đề cao.
Ông Lê Quốc Minh cho rằng: Tạp chí Người Xây dựng cần lấy tiêu chí khoa học, chuẩn mực, nhân văn và bề dày truyền thống 36 năm để làm động lực cho sự phát triển.
Và như vậy, văn hóa truyền thông trên báo chí được tôn trọng. Tính nhân văn cũng thể hiện “đẳng cấp” của ấn phẩm báo chí, truyền thông, của cơ quan báo chí và nhà báo. Xét cho cùng, tính nhân văn là mục đích cao cả của hoạt động báo chí, truyền thông. Tính nhân văn của báo chí cách mạng Việt Nam phải được xây dựng trên cơ sở nền tảng đạo đức và pháp luật.
Do vậy, để bảo đảm tính nhân văn trong hoạt động báo chí, nhà báo nhất thiết phải trang bị tốt kiến thức và trau dồi tốt ý thức về luật pháp nói chung, pháp luật về hoạt động báo chí nói riêng, phải nắm vững và tự giác thực hiện 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam.
Tạp chí Người Xây dựng, trải qua quá trình ra đời và phát triển suốt 36 năm, luôn giữ vững tiêu chí của một cơ quan báo chí khoa học, chuẩn mực, tôn trọng các giá trị nhân văn. Ông Lê Quốc Minh nhận định: “Thành quả này rất đáng biểu dương và tập thể cán bộ, phóng viên của tạp chí cần gìn giữ, phát huy, lấy đó làm động lực cho quá trình phát triển.”
Theo ông Lê Quốc Minh, để lan tỏa được định hướng phát triển báo chí cách mạng hiện đại và nhân văn này đến từng cơ quan báo chí, từng người làm báo thì vai trò của cơ quan chủ quản là cực kỳ quan trọng.
Suốt 36 năm, Tạp chí Người Xây dựng đã nhận được sự chỉ đạo sát sao, kịp thời của cơ quan chủ quản là Tổng hội Xây dựng Việt Nam. Tháng 8 năm 2022, Tổng hội Xây dựng Việt Nam sẽ kỷ niệm 40 năm thành lập, một chặng đường cống hiến không mệt mỏi của các nhà chuyên môn, các chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng. Nhân dịp này, thông qua Tạp chí Người Xây dựng, ông Lê Quốc Minh chuyển lời: “Xin gửi tới toàn thể lãnh đạo, chuyên gia, hội viên của Tổng hội Xây dựng Việt Nam những lời chúc tốt đẹp nhất. Chúc Tổng hội ngày càng phát triển lớn mạnh, phát huy kinh nghiệm quý báu, góp sức vào công cuộc phát triển của ngành xây dựng và của đất nước”.
Hải An (ghi)
(Bài viết đăng trên Tạp chí Người Xây dựng số tháng 5&6-2022)